People at Chợ Tốt #16: Làm design là học cách đặt mình vào thế giới của người khác

“Anh tên Phú, mọi người hay gọi là Phú Phan, hiện là Senior Product Designer thuộc team Product Design tại Chợ Tốt. Ngoài công việc thì anh còn làm tarot reader part-time (bằng ChatGPT) tại bàn cho mấy đồng nghiệp nhiều tâm sự ghé ngang…” — đó là cách anh Phú tự giới thiệu về mình, vừa gọn gàng vừa khiến ai nghe cũng phải bật cười.

Cũng như cách anh nói về nghề, mọi thứ ở Phú đều có chút pha trộn thú vị: một người làm thiết kế nhưng rất mê con người, luôn quan sát, lắng nghe và tìm cách “đọc vị” thế giới xung quanh — không chỉ qua visual hay sản phẩm, mà cả qua cảm xúc, hành vi và câu chuyện đời thường của người dùng.

Một ngày của Product Designer: khi sáng tạo luôn song hành cùng logic

Với anh Phú, một ngày làm việc là sự luân chuyển nhịp nhàng giữa logic và sáng tạo.

“Buổi sáng anh thường bắt đầu bằng việc check lịch họp, reply tin nhắn và xem lại số liệu hôm qua. Sau đó anh sẽ lên plan những việc cần làm trong hôm nay và nhiều ngày tới theo độ ưu tiên. Nếu không có việc urgent anh sẽ bắt đầu công việc bằng 1 ly cafe sữa. Công việc thường ngày sẽ quanh quẩn 4 thứ thành 1 vòng lặp: làm nghiên cứu, chạy discovery, thiết kế giải pháp và testing cùng QA để đảm bảo trải nghiệm như mong muốn.”

Ở Product Design, sáng tạo không chỉ là nghĩ ra cái mới, mà còn là hiểu thật rõ cái cũ — vì người dùng không chỉ sống trong khái niệm “đẹp”, họ sống trong “dễ dùng” và “hiểu được”.

“Product Design là một công việc rất cân bằng năng lượng cho một người hướng nội như anh. Mình sẽ dành khoảng 65% để tập trung công việc tại bàn và 35% công việc ngoại giao, interview và meeting. Khác với các ngành sáng tạo khác, Product Design cân bằng giữa sáng tạo và logic, khuôn khổ hệ thống, nên dễ định hình tính "đúng-sai" hơn. Điểm vui nhất là được tạo ra giá trị thật cho người dùng thật. Nhìn thấy thiết kế của mình giúp người dùng tìm kiếm nhanh hơn, dễ mua bán hơn, hay đơn giản là bớt bối rối trên ứng dụng cũng là 1 niềm vui.

Cái “vui thật” mà anh Phú đề cập khi chỉ cần nhìn thấy người dùng “bớt bối rối” nhờ một chi tiết nhỏ trong thiết kế — những dopamine nho nhỏ tạo niềm vui và động lực hằng ngày của người làm Product Design.

Cái khó nhất của nghề: chọn đúng vấn đề để giải

“Cái khó là mình sẽ không bao giờ biết hết tất cả những thứ người dùng đang gặp khó khăn hay những thứ họ cần. Cho nên để chọn ra đúng vấn đề để giải và giải pháp chính xác là cả một quá trình. Happy case là số về cả nhà vui vẻ - vui vẻ, nhưng vẫn sẽ có lúc mình chọn vấn đề sai, hoặc bài giải sai. Case này sẽ rất buồn nhưng không thể tránh khỏi. Nếu mình làm gì cũng đúng thì đã không có startup fail rồi. Tuy nhiên, để giảm thiểu những rủi ro cho product mình cần thật sự chăm chút cho các bước xác định vấn đề trước khi lên giải pháp thiết kế.”

Phú cho rằng không khó để làm ra một bản thiết kế đẹp. Cái khó là chọn đúng vấn đề để giải, vì mục tiêu cuối cùng của người làm Product Design là mang lại trải nghiệm sử dụng mượt mà, thuận tiện nhất cho người dùng. Một góc nhìn rất “User First”, rất đúng với tinh thần FRUIT của Chợ.

Dự án khổng lồ đáng nhớ: Chợ Tốt New UI/UX

Nhắc đến dự án New UI/UX revamp, mắt Phú sáng lên – vì đó là một trong những dấu mốc đáng nhớ nhất gần đây của team Product Design nói riêng, và Chợ Tốt nói chung.

“Dự án New UI/UX revamp gần đây là một trải nghiệm khổng lồ không chỉ cho anh mà cho cả team Design: từ việc nghiên cứu hành vi của tất cả tệp user của Chợ, đến việc thay đổi cấu trúc layout và token design để đồng bộ toàn ứng dụng.”

Khi sản phẩm lớn lên, tham vọng của Designer luôn muốn “làm thêm” cho đẹp hơn, thú vị hơn. Nhưng như Phú chia sẻ – đôi khi “less is more” - cái hay nhất là khi biết bỏ bớt đi.

“Các core foundation của app phải thật sự giúp người mua và người bán trao đổi buôn bán hiệu quả trước mình chuyển sang các ngóc ngách niche của người dùng.”

User First & Integrity: kim chỉ nam đồng hành trong từng chặng thiết kế

Với anh Phú, FRUIT luôn đồng hành trong từng hơi thở và nhịp sống tại Chợ, “FRUIT đơn giản nhưng apply hiệu quả vào công việc”. Trong đó User First và Integrity là hai giá trị cốt lõi luôn dẫn đường cho nghề thiết kế sản phẩm.

“Trong công việc, anh luôn bắt đầu bằng việc Be a user. Empathy với user giúp Designer xây dựng được các hypothesis chính xác, đồng thời giúp mình khai thác các buổi phỏng vấn người dùng hiệu quả hơn.

Với Integrity mỗi team sẽ mỗi khác, nhưng với Product Designer thì đó lập trường trung tập và non-bias trong việc làm product và thiết kế trải nghiệm bằng cách tôn trọng tất cả insights, từ cả phía người dùng, data và company strategy.”

Đó cũng là bí kíp để Phú luôn giữ sự tỉnh táo trong mỗi quyết định thiết kế. Là người được đứng giữa ba góc: người dùng – sản phẩm – đội ngũ phát triển/công ty, cái tài tình và thú vị của nghề này là làm sao “cân” được cả 3 cho vừa tình vừa ý.

Chiến lược lâu dài: không ngừng học hỏi, phát triển chuyên môn

Nói đến chuyện học, anh Phú cười: “Designer mà không học là thụt ngay.”

“Trước sự phát triển như vũ bão của AI, designer nào cũng sẽ quan ngại về việc mình bị thay thế. Nên việc phát triển là không thể thiếu. Đối với product design thì anh sẽ cần grow theo cả 2 chiều. Chiều ngang anh sẽ học thêm base của các department trong phân khu product như data, PM, tech để thực sự hiểu về công việc product và hiểu được những đồng nghiệp của mình - bên cạnh empathy user, mình sẽ cần empathy cả đồng nghiệp nữa. Theo chiều dọc mình sẽ đón đầu AI để làm bệ phóng cho thiết kế của mình, tăng hiệu suất làm việc. Và nhất là đọc thật nhiều case study từ các công ty khác, mình sẽ không đủ thời gian và resource để validate tất cả hypothesis nên nếu kết hợp kiến thức từ nhiều bên mình sẽ làm việc được hiệu quả hơn.”

“Dù vậy, học là một chuyện, quan trọng nhất vẫn là thực hành và trải nghiệm qua, nhưng vẫn phải giữ sức khỏe để tránh burnout.” Một câu nói đơn giản mà đúng với mọi nghề: giỏi đến đâu mà không khỏe thì cũng không bền.

Trong mắt nhiều người, Designer là người “vẽ giao diện”. Nhưng qua câu chuyện của anh Phú Phan, ta thấy họ là người đọc insight, kể chuyện bằng hình ảnh, và tạo nên kết nối giữa con người với công nghệ.

Và ở Chợ Tốt, nơi “User First” không chỉ là khẩu hiệu, mà còn là cách sống – một Product Designer như anh Phú đang hằng ngày miệt mài không chỉ tạo ra giao diện, mà còn tạo nên trải nghiệm — với sự lắng nghe, đồng cảm và bền bỉ của một người thật sự hiểu người dùng.