Niềm vui khi được làm những điều ý nghĩa

“Điều ít người biết là anh có chút bay bổng, thỉnh thoảng bị “treo cành me”, lúc văn phòng mình còn ở quận 1 anh thích ngồi cafe ở dưới hàng me và nhìn lá me bay lả tả vào mùa thay lá, hay ngồi một mình trong quán cafe ngẩn ngơ ngắm mưa hoặc hoàng hôn lúc chiều tà”. Những tưởng đây là lời tâm tình của một nghệ sĩ nào đó, nhưng không, anh là Trinh Huỳnh - Senior User Researcher của nhà Chợ, người nắm bao tâm tư tình cảm và là cầu nối giữa người dùng với Chợ Tốt.

—

Với cơ duyên lần đầu biết nhau khi mua được chiếc tai nghe secondhand tốt trên Chợ, được vào Chợ thời gian ngắn sau đó, đến bây giờ hành trình của anh với Chợ kéo dài đã sang năm thứ 7. Bắt đầu với vị trí UI/UX Designer, qua UX Researcher và hiện tại là User Researcher.

Chuyện anh đến với nghề giống như một sự sắp đặt, như nghề chọn người…

Lúc trước Chợ Tốt chưa có vị trí này, khi được đề nghị chuyển sang mảng này cũng hơi lưỡng lự vì anh biết vị trí này phải thường xuyên phỏng vấn, nói chuyện với người dùng mà bản thân anh lại không muốn tiếp xúc với người lạ lắm, người hướng nội mà, và cũng đang thích nghề UI/UX Designer - vị trí lúc đó nữa. Nhưng cũng trong quãng thời gian làm UI/UX Designer, anh nhận ra mình chưa thực sự hiểu cũng như đồng cảm được với người dùng - yếu tố quan trọng để có thể thiết kế ra những sản phẩm thực sự user-focused. Và anh biết vị trí mới này sẽ giúp anh có thể lấp khoảng trống này, vì chỉ có việc tiếp xúc trực tiếp với người dùng thực tế thì mình mới thực sự hiểu và đồng cảm được với họ, từ đó mới có thể làm ra những sản phẩm họ cần cũng như mang lại trải nghiệm tốt nhất. Nên anh quyết định chuyển qua, và cho đến bây giờ quyết định này đã giúp anh mở ra rất nhiều hiểu biết cũng như góc nhìn mới, toàn diện và sâu sắc hơn về những điều liên quan tới sản phẩm và người dùng. Ví dụ như ngày xưa, lúc thiết kế sản phẩm rất nhiều lần anh nghĩ người dùng sẽ thích cái này, cần cái kia, hoặc cho rằng ý tưởng và giải pháp của mình đã rất tốt rồi nhưng thực tế có khi lại khác hẳn, thì mới biết là do bụng ta suy ra bụng người. Càng nhiều kinh nghiệm thì mình mới thấy việc thực sự hiểu và đồng cảm với người dùng sẽ càng quan trọng như thế nào khi làm sản phẩm.

Giai đoạn mới chuyển qua vị trí này, đối với anh thực sự rất gian nan. Lúc đó có rất ít kinh nghiệm, kiến thức trong ngành này, anh còn là User Researcher duy nhất trong công ty nên mọi thứ phải tự bơi. Có những dự án anh nhận mà ngay lúc đó thực sự không biết tiếp theo mình sẽ làm gì. Xong rồi tốn rất nhiều thời gian để research khắp nơi trên internet, giai đoạn đó anh thường xuyên thức đêm để tự mày mò. Sau này sếp trực tiếp của anh còn nói là có những task lúc đầu thấy em lơ mơ, ngơ ngác mà không ngờ em cũng làm được. Dần dần lên tay hơn thì anh tự tin vào bản thân mình hơn. Đôi khi có áp lực thì mình mới thể hiện được tiềm lực của mình.

Cũng giống như câu chuyện đi phỏng vấn người dùng. Lúc đầu anh cũng hơi ngại ngại và cảm thấy hơi khó khăn trong việc đặt câu hỏi sao cho hiệu quả cũng như linh hoạt theo bối cảnh của buổi phỏng vấn, nhưng mà dần dần thì thấy quen và làm tốt hơn. Mới thấy là nhiều khi mình nghĩ không làm được, nhưng thử rồi mới thấy là cũng okie đó chứ, chỉ cần dám thử thôi. Công việc này giúp anh thay đổi rất nhiều điều tích cực về bản thân. Phỏng vấn nhiều giúp anh cải thiện kỹ năng nói và giao tiếp. Dần dần anh nói nhiều hơn, mở lòng nhiều hơn và bớt trầm lặng hơn. Quá trình và kiến thức từ việc tìm hiểu người dùng giúp anh phần nào hiểu được tâm lý, môi trường cũng như cuộc sống của nhiều người dân Việt Nam. Cho mình những góc nhìn tích cực, nhân văn và có thêm nhiều cảm xúc yêu thương hơn. Những ai tiếp xúc nhiều với anh từ đầu lúc anh vào Chợ Tốt chắc sẽ thấy anh bây giờ rất khác so với ngày xưa.

Niềm vui của nghề này là được nghe những câu chuyện thú vị, chia sẻ của người dùng về một Chợ Tốt mang ý nghĩa như thế nào với cuộc sống của họ, lúc đó mình thấy vui và tự hào, cảm giác vui vẻ của một người làm được điều tốt. Được đi phỏng vấn ở nhiều nơi, khám phá công việc, môi trường sống của người dùng… hầu như tất cả các quận huyện ở Sài Gòn anh đều đi phỏng vấn rồi. Người ta nói đi một ngày đàng học một sàng khôn và mỗi lần như vậy với anh giống như một lần trải nghiệm thú vị giúp mình mở rộng thế giới quan qua những điều mình nhìn và nghe thấy.

Có câu chuyện này anh nhớ mãi, đợt đó đi đón con, tình cờ gặp anh Shipper đang xài app Chợ Tốt lướt lướt, anh bắt chuyện thì anh Shipper kể với giọng rất vui: “Anh thích Chợ Tốt lắm, ngày nào cũng lên đây lướt lướt, anh đang tìm chiếc xe khác tốt hơn thay cho chiếc này. Lúc trước anh mua được chiếc này cũng trên Chợ Tốt đó, có 1 triệu mấy thôi, mừng lắm, vì lúc đó không có tiền, chiếc xe anh đang xài để chạy giao hàng đây, cả công việc này anh cũng tìm được ở trên Chợ Tốt luôn”. Mỗi lần được nghe mấy mẩu chuyện nhỏ, ý nghĩa về sản phẩm Chợ Tốt từ các em, anh, chị, cô chú bác người dùng, anh vui lắm, như được nạp năng lượng tích cực cho công việc của mình.

Để làm tốt nghề này, có một số thử thách thú vị như cần đủ nhạy cảm để đọc được suy nghĩ của người dùng. Thông qua việc tập trung lắng nghe những gì họ nói, quan sát hành vi và cảm xúc của họ thì phải đủ nhạy để có thể hiểu được những mong đợi, nhu cầu, động lực hoặc khó khăn ẩn đằng sau. Vì có nhiều cái người dùng không thể trình bày rõ ràng qua ngôn ngữ nói được. Thứ hai là có thể đạt được “cảnh giới” quên bản thân mình đi, đặt mình vào vị trí của người dùng để suy nghĩ như người dùng, đau với nỗi đau của người dùng. Khi đó mình mới có thể thực sự đồng cảm, tránh đi các góc nhìn theo lăng kính của bản thân và đưa ý kiến chủ quan của cá nhân vào. Bên cạnh đó, Researcher cũng cần có khả năng cung cấp các góc nhìn khách quan từ phía người dùng, đóng vai trò là tiếng nói của người dùng trong các dự án phát triển sản phẩm. Vì một dự án thành công phải được cân bằng giữa lợi ích của người dùng và doanh nghiệp.

Với đặc thù dãi sản phẩm rất rộng từ những món đồ cá nhân và gia đình mà ai cũng sử dụng hàng ngày cho tới những thứ to bự như Nhà và Xe hơi hoặc tìm kiếm Việc làm. Những sản phẩm này gắn liền với rất nhiều hoạt động, giai đoạn trong cuộc sống của mỗi người. Đồng nghĩa với người dùng của mình cũng rất đa dạng, mỗi ngành lại phân ra người bán người mua, trong người bán người mua thì có thể phân ra nhiều nhóm với các đặc điểm khác nhau cho nên user Chợ Tốt rất rất đa dạng, tha hồ để khám phá những điều mới mẻ. Đây cũng là động lực khiến anh yêu thích công việc này. Còn rất nhiều điều thú vị, mới mẽ khác mình có thể khám phá, còn nhiều người dùng ngoài kia đang muốn được sẻ chia câu chuyện của mình, là nhân vật kết nối trung gian, anh sẽ cố gắng để đóng góp vào hành trình xây dựng một Chợ Tốt phục vụ cuộc sống của hàng triệu người dân Việt Nam.